Budżet obywatelski w Gdyni – projekt PiS a propozycje Samorządności
Na dzisiejszej konferencji prasowej przedstawiciele gdyńskiego PiS zaprezentowali szczegóły projektu wprowadzenia budżetu obywatelskiego w Gdyni. Projekt został zgłoszony w trybie obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej i będzie rozpatrywany na najbliższej sesji rady miasta.
Budżet obywatelski to oddanie samym mieszkańcom decyzji na temat wydawania części środków z budżetu miasta. Tego rodzaju rozwiązania wprowadzone zostały już w kilkudziesięciu polskich miastach, m. in. w Sopocie, Łodzi, Poznaniu, czy – od niedawna – w Gdańsku. Gdynia pozostaje w tym względzie zapóźniona i zdecydowanie odstaje od standardów partycypacji społecznej i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.
Projekt uchwały ws. budżetu obywatelskiego zaproponowany przez gdyńskie Prawo i Sprawiedliwość jest elementem Gdyńskiej Ofensywy Obywatelskiej. Powstał na podstawie analizy doświadczeń z innych miejscowości oraz kilkumiesięcznych konsultacji społecznych. Jego wprowadzenie w życie pozwoliłoby Gdyni zostać ogólnopolskim liderem w tej dziedzinie.
W ostatniej chwili, „rzutem na taśmę” Samorządność Wojciecha Szczurka złożyła projekt uchwały skierowującej do konsultacji społecznych projekt budżetu obywatelskiego autorstwa tej formacji. Dokonajmy porównania istotnych postanowień obu projektów:
Wysokość środków
PiS: Projekt zawiera wskaźnik minimalnej wysokości środków dysponowanych w ramach budżetu obywatelskiego. Początkowo będzie to 5% średniego budżetu inwestycyjnego, by w przeciągu 4 lat dojść do 15% (a więc przy obecnych wskaźnikach budżetowych docelowa wysokość środków na budżet obywatelski wynosiłaby ok. 33 mln złotych).
SWS: Projekt nie zawiera postanowień co do wysokości środków, byłyby one co roku uchwalane przez radę miasta. Jednocześnie pojawiający się współczynnik rozdziału środków (30 tys. na dzielnicę, a reszta proporcjonalnie do liczby mieszkańców) pozwala się domyślać, że będą to środki znikome w skali budżetu miasta (2-3 mln zł).
Zakres tematyczny projektów
PiS: Bez ograniczeń, wszystkie działania leżące w kompetencjach miasta.
SWS: Bardzo ograniczony, zawężony do estetyzacji przestrzeni publicznej.
Sposób podziału środków
PiS: Dwie pule – ogólnomiejska i dzielnicowa w pięciu „dużych dzielnicach” (na bazie okręgów wyborczych do rady miasta) pozwalają na skoncentrowanie dużej ilości środków w puli które wystarczą również na większe projekty lub na realizację kilku mniejszych projektów jednocześnie. Stanowią również uzupełnienie środków na inwestycje lokalne w ramach priorytetów rad dzielnic – które są rozdzielane w rozbiciu na 22 dzielnice.
SWS: Rozdział środków pomiędzy 22 dzielnice . Spowoduje to rozdrobnienie i tak znikomych środków oraz powielenie mechanizmu priorytetów inwestycyjnych rad dzielnic.
Zgłaszanie projektów
PiS: Każdy mieszkaniec indywidualnie oraz organizacje społeczne.
SWS: Utrudnione poprzez wymóg zebrania 25 podpisów pod projektem oraz ograniczone poprzez wymóg zamieszkiwania na terenie dzielnicy, której dotyczy projekt.
Ocena formalno-prawna oraz wykonalności projektów
PiS: Zatwierdzana przez komisję rady miasta obradującą na jawnym posiedzeniu z możliwością udziału wnioskodawców.
SWS: W uznaniowej decyzji urzędu bez ścieżki odwoławczej.
Sposób głosowania
PiS: Możliwość głosowania tajnego. Ocena przydatności każdego projektu w skali 1-5 w połączeniu z dużymi pulami środków do podziału – możliwie utrudniona strategia jednorazowej mobilizacji wokół partykularnych projektów.
SWS: Brak możliwości głosowania tajnego. Głosowanie poprzez wskazanie jednego projektu co premiuje jednorazową mobilizację w celu „załatwienia” jednej konkretnej sprawy, bezpośrednio dotykające np. jedną ulicę.
Zabezpieczenie rzetelności opracowania wyników
PiS: Zasada publicznego liczenia głosów i możliwości obserwacji prac komisji przez wnioskodawców
SWS: Brak uregulowań w tym zakresie, pozostawione uznaniowej decyzji Prezydenta i urzędu miasta.
Podsumowanie
Projekt Prawa i Sprawiedliwości to projekt przełomowy, wielokrotnie zwiększający w stosunku do stanu obecnego wpływ obywateli na zarządzanie miastem i likwidujący monopol samorządowej biurokracji na decydowanie o kierunkach jego rozwoju.
Projekt Samorządności Wojciecha Szczurka to projekt kosmetyczny, który wydaje się napisany w myśl zasady „niech się nazywa że mamy budżet obywatelski”, ale z możliwie ograniczonym i utrudnionym wpływem mieszkańców na miasto i przy zachowaniu pełnej kontroli lokalnej biurokracji nad przebiegiem procesu rozdziału środków budżetowych.
Natomiast sam fakt przygotowania projektu przez Samorządność, dotychczas wrogą idei budżetu obywatelskiego, to pierwszy sukces Gdyńskiej Ofensywy Obywatelskiej zainicjowanej przez PiS.
Z treścią projektu budżetu obywatelskiego, jak i innymi projektami w ramach Gdyńskiej Ofensywy Obywatelskiej można zapoznać się tutaj: https://drive.google.com/folderview?id=0B4RIej8YVjqCdzZ1dDlaYVpHdFU&usp=sharing